◀️ سرطان پروستات بدخیم ▶️

نقطه آغازین سرطان پروستات بدخیم را می توان غده پروستات نام برد. سرطان پروستات بدخیم مربوط به زمانی است که سرطان از غده پروستات گسترش یابد و سایر اندام های بدن را درگیر کند. علائم پروستات بدخیم چیست؟

سرطان پروستات بدخیم چه نواحی را دربر می گیرد؟

سرطان با رها شدن از غده سرطانی اصلی و حمله به بافت‌های مجاور گسترش می‌ یابد و پیشرفت می‌کند. سرطان به‌طور مستقیم بر بافت‌های نزدیک اثر می گذارد ولی می تواند از طریق سیستم لنفاوی، بروی سایر قسمت‌ های دور بدن نیز اثر بگذارد.

غدد سرطانی می توانند در هر قسمت از بدن رشد کنند، اما سرطان پروستات برخی از قسمت های بدن را بیشتر درگیر می کنند که این قسمت‌ها عبارت‌ اند از:

✅ غدد فوق‌ کلیه

✅ استخوان‌ها

✅ کبد

✅ ریه

سرطان پروستات گرید ۴

سرطان پروستات گرید ۴ یا بدخیم زمانی اتفاق می‌ افتد که سرطان در دیگر قسمت‌ ها و بافت‌ های بدن گسترش‌ یافته باشد. در بیشتر اوقات سرطان پروستات در همان مراحل ابتدایی توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. به‌ طور کلی سرعت رشد این سرطان کم است اما قابلیت گسترش در دیگر بافت‌ ها و برگشت دوباره بیماری بعد از درمان را دارد.

علائم پروستات بدخیم

خیلی از افراد می‌پرسند، علائم پیشرفته سرطان پروستات کدام است؟ سرطان پروستات ممکن است گسترش یابد و تومورها را در اندام ها یا استخوان های اطراف ایجاد کند. اگر سرطان به ستون فقرات گسترش یابد، ممکن است روی اعصاب نخاعی فشار بیاورد. 

برخی از علائم عمومی آن عبارتند از:

• ضعف
• خستگی
• کاهش وزن

افزایش سطح PSA در خون

علائم سرطان پروستات اغلب از بیمار تا بیمار دیگر متفاوت است، اما مقدار Psa در سرطان پروستات افزایش می‌یابد. در واقع رایج ترین علائم سرطان پروستات افزایش سطح PSA در خون است، و انجام تست های منظم و آزمایش PSA در اندازه گیری پیشرفت درمان و بررسی علائم مهم است. عود مجدد سرطان پروستات مهم است که شما باید علائم یا علائم جدید را به پزشک خود گزارش دهید.

مشکلات ادراری

سرطان پروستات ممکن است در بسیاری از مردان هیچ‌ گونه علامت خاصی نداشته باشد. در مواردی مشکل در دفع ادرار و وجود خون در ادرار از علا‌ئم آن است. به طور کلی منظور از مشکلات ادراری عبارتند از:

• مشاهده خون در ادرار
• جریان ادرار به صورت ضعیف یا تکه تکه (طوری که تخلیه ادرار نیاز به زور زدن باشد)
• تکرر ادرار
• سوزش ادرار (شیوع کمتر)

دیگر علائم سرطان پروستات بدخیم  بر اساس محل گسترش و بزرگی غده عبارت‌اند از:

درد استخوان 

منظور درد در باسن، پا یا پاها می‌باشد که شایع است. این درد استخوانی است که از بین نمی رود یا منجر به شکستگی می شود. به این علت که گسترش سرطان در بافت‌ های استخوان، باعث درد و شکستگی استخوان می‌ شود.

یرقان

گسترش سرطان در کبد موجب ورم شکمی، زردی پوست، زردی چشم‌ها یا به‌ اصطلاح یرقان می‌ شود.

تنگی نفس

نفس‌ تنگی و درد در ناحیه قفسه سینه از علائم پیشرفت سرطان پروستات در ریه است.

سایر علائم عود سرطان پروستات

• تورم در پاها یا ناحیه لگن
•  تهوع
• مشاهده خون در منی
•  اختلال نعوظ جدید
• درد و ناراحتی هنگام نشستن

چه کسانی در معرض سرطان پروستات هستند

علت اصلی سرطان پروستات هنوز مشخص نیست، اما خطر ابتلا به این نوع سرطان در آقایان، از 50 سالگی به بعد افزایش می‌یابد. در برخی گروه‌ها از جمله مردان آفریقایی-آمریکایی و مردانی که دارای نوعی جهش ژنتیکی خاص همچون BRCA1، BRCA2 و HOXB13 هستند، خطر پیشرفت سرطان پروستات بدخیم بسیار زیاد است.

بسیاری از مردان مبتلا به سرطان پروستات، هیچ‌ گونه سابقه خانوادگی برای این بیماری ندارند. اما پدر و برادر مبتلا به این بیماری، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند.

تشخیص سرطان پروستات بدخیم 

چنانچه درگذشته به سرطان پروستات مبتلا بوده‌اید حتی اگر روند درمانتان به پایان رسیده است، در صورت مشاهده هر گونه علامتی باید به پزشک مراجعه کنید.

تصویر برداری

برای تشخیص بازگشت و گسترش سرطان پروستات، پزشک به تجویز چند نمونه تصویربرداری می‌پردازد که شامل موارد زیر می‌شوند:

✅ اشعه ایکس (X-rays)

✅ سی‌تی‌اسکن (CT scans)

✅ اسکن اِم آر آی (MRI scans)

✅ اسکن پِت (PET scans)

✅ اسکن استخوان

گاهی ممکن است نیازی به هیچ‌کدام از موارد بالا نباشد. آزمایشات بالا بر اساس علائم و آزمایش فیزیکی برای بیمار تجویز می‌ گردند.

هر گونه ناهنجاری موجود در تصاویر به معنای سرطان نیست و تجویز آزمایش‌ های دیگر برای تشخیص دقیق الزامی است. در صورت کشف توده، دستور توده برداری توسط پزشک تجویز خواهد شد.

آزمایش تکه‌ برداری

در آزمایش تکه‌ برداری قسمتی از بافت مشکوک توسط پزشک برداشته و هر گونه مورد مشکوک در مورد بافت برداشته‌ شده، توسط آزمایش پاتولوژی تشخیص داده می‌شود. در صورت وجود سرطان پروستات نیز میزان وخامت آن توسط این آزمایش مشخص می‌ گردد.

درمان سرطان پروستات بدخیم

سرطان پروستات قابل‌ درمان است اما هرچه بیماری بیشتر پیشرفت کرده باشد روند درمان سخت‌تر خواهد شد. درمان سرطان پروستات بدخیم به دو صورت درمان نقطه‌ای و سیستمی است. هر دو درمان در  بیشتر آقایان به‌ صورت هم‌ زمان استفاده می شوند.

هورمون تراپی با سرکوب هورمون‌های مردانه مانع رشد سلول‌های سرطانی پروستات می‌شود. موارد زیر انواع مختلفی از هورمون تراپی هستند:

برداشتن بیضه

در این روش بیضه‌ها که محل تولید هورمون‌های جنسی مردانه هستند، از طریق عمل جراحی برداشته می‌شوند.

لوتانیزه

در این روش تولید تستوسترون درون بیضه، از طریق تزریق داروهایی کاهش می یابد.

آنتیگونیست LHRH

 داروهایی هستند که به‌سرعت موجب پایین آمدن سطح تستوسترون می‌شوند. این داروها به‌صورت ماهانه و به شکل تزریق زیر جلدی مورد استفاده قرار می گیرند.

کنترل‌کننده‌های CYP17

 همانند آنچه بیان شد موجب پایین آمدن سطح تستوسترون می‌شوند و به‌صورت روزانه و به شکل قرص مصرف می‌گردند. حساسیت، اختلالات جنسی و کم‌خونی، از عوارض مصرف این داروها هستند.

پرتودرمانی

یکی از روش های دیگر درمان سرطان پروستات پرتودرمانی است. پرتودرمانی با استفاده از انرژی بالای سلول های سرطانی را از بین می برد. پرتو درمانی سرطان پروستات می تواند به دو روش زیر صورت بگیرد:

۱- اشعه ای که از خارج بدن شما می آید ( پرتو های خارجی)

در این روش، شما روی یک میز دراز می کشید و یک دستگاه در اطراف بدن شما حرکت کرده و پرتوهای پر انرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون ها را به غده  پروستات شما می تاباند. معمولاً باید این روش پنج روز در هفته به مدت چند هفته باید انجام شود.

۲- اشعه ای که درون بدن شما قرار دارد (براکی تراپی)

براکی تراپی  شامل قرار دادن تعدادی از دانه های رادیواکتیو (که به اندازه ی دانه ی برنج هستند) در بافت پروستات است. دانه های رادیواکتیو در طی مدت زمان طولانی پرتوها را با دوز پایین می تابانند. پزشک با استفاده از سوزن هدایت شده توسط سونوگرافی، این دانه های رادیواکتیو را در پروستات شما قرار می دهد. این دانه ها پس از مدتی خود  به خود خاموش شده و نیازی به برداشتن آن ها نیست.

عوارض جانبی پرتودرمانی

ادرار دردناک و مکرر یا فوریت ادرار، و همچنین علائم مقعدی همچون مدفوع شل (آبکی) و یا درد هنگام دفع. اختلال نعوظ نیز ممکن است رخ دهد.

شیمی‌درمانی‌

شیمی درمانی یکی از روش های درمان سرطان است که در آن از دارو ها جهت متوقف کردن رشد سلول های سرطانی استفاده می شود. این دارو ها به وسیله کشتن سلول های سرطانی یا توقف تقسیم سلولی آن ها از رشد سرطان جلوگیری می کنند.

شیمی درمانی سیستمی

دارو های شیمی درمانی خوراکی یا تزریقی (به صورت عضلانی یا وریدی) پس از مصرف به جریان خون وارد شده و می توانند به سلول های سرطانی در سرتاسر بدن دست یابند.

شیمی درمانی منطقه ای

در این روش دارو به صورت مستقیم به مایع مغزی نخاعی، یک اندام یا حفره ای از بدن مانند شکم وارد شده و عمدتا سلول های آن ناحیه را تحت تاثیر قرار می دهد.

روش شیمی درمانی به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد.

تزریق واکسن

واکسن Sipuleucel-T به‌منظور درمان سرطان پروستات پیشرفته، به‌ خصوص زمانی که هورمون تراپی مؤثر واقع نشود، تجویز می‌شود. این واکسن باعث تقویت و تولید گلبول‌های سفید می‌شود. واکسن در 3 دوز جداگانه و به فاصله زمانی دو هفته تزریق می‌شود. از عوارض این  واکسن می توان به حالت تهوع،سردرد، کمردرد و درد مفاصل اشاره کرد.

عمل پروستات بدخیم

شاید این سوال به ذهن شما برسد که آیا عمل پروستات خطرناک است؟ در اینجا به پاسخ این سوال می پردازیم:

اگر پزشک شما تبحر زیادی برای عمل پروستات داشته باشد این عمل خطرناک نخواهد بود. همچنین اگرچه عمل پروستات گزینه‌ای برای برداشتن تومور است اما به‌ندرت توسط پزشک تجویز می‌گردد، زیرا سرطان پروستات می تواند در قسمت‌های مختلف بدن پیشرفت کند.

یکی از روش های درمان سرطان پروستات ، عمل پروستات شامل برداشتن کل غده ی پروستات (پروستاتکتومی رادیکال)، برخی از بافت های اطراف آن و چندین گره لنفاوی است. پروستاتکتومی رادیکال می تواند به روش های مختلفی انجام شود:

۱- استفاده از یک ربات به عنوان دستیار جراحی

در طی عمل جراحی به کمک ربات، ابزارها به یک روبات ماشینی متصل شده و از طریق چندین برش کوچک به شکم وارد می شوند. جراح بر روی کنسول نشسته و از طریق کنترل دستی ربات را برای حرکت دادن ابزار رهبری می کند. پروستاتکتومی ( جراحی برداشتن پروستات ) روباتیک می تواند با جابجایی دقیق تر ابزار نسبت به روش مهاجم سنتی، به جراح کمک کند.

۲- ایجاد شکاف در شکم

در این عمل جراحی، غده پروستات از طریق ایجاد شکافی در شکم خارج می شود. با پزشک خود برای انتخاب روش جراحی مناسب برای وضعیت خاصتان مشورت کنید.

جراحی پروستاتکتومی رادیکال با احتمال ابتلا به بی اختیاری ادراری و اختلال نعوظ همراه است. از پزشک خود بخواهید که درباره ی خطراتی که ممکن است با توجه به شرایطتان با آن ها مواجه شوید، نوع روش انتخابی، سن و وضعیت سلامت عمومی به شما توضیح بدهد.

شایسته است در مورد تأثیر هرکدام از روش‌های درمانی بر کیفیت زندگی با پزشک خود مشورت کنید. پزشک علاوه بر درمان سرطان، ممکن است برای علائم خاصی چون درد، خستگی و مشکل دفع ادرار، راه‌حل‌هایی را به بیمار ارائه دهد.

درمان با دارو های بی فسفونات

دارو های بی فسفونات مانند کلودرونات یا زولدرونات، در هنگام انتشار سرطان به استخوان، بیماری های استخوانی را کاهش می دهند. مردانی که با داروی های ضد آندروژن یا جراحی ارکیکتونی درمان شده اند، در معرض خطر از دست دادن بافت استخوانی قرار دارند. دارو های بی فسفونات خطر ابتلا به شکستگی های استخوانی را در این مردان کاهش می دهند.

کاربرد و تاثیر گذاری دارو های بی فسفونات در پیشگیری یا آهسته کردن انتشار سرطان به بافت های استخوانی در آزمایش های بالینی مطالعه شده است. محققان در حال بررسی انواع جدیدی از روش های درمانی در آزمایش های بالینی هستند.

کرایوسرجری درمان سرطان پروستات بدخیم

کرایوسرجری روش درمانی است که در آن از یک ابزار جهت انجماد و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در این فرایند جهت یافتن ناحیه درمان از تصویر برداری با امواج فراصوت (سونوگرافی) استفاده می شود. این نوع درمان کرایوتراپی نام دارد. کرایوسرجری می تواند سبب ناتوانی جنسی و خارج شدن بی اختیار ادرار از مثانه یا مدفوع از مقعد شود.

درمان سونوگرافی متمرکز با شدت بالا

این مورد یک روش درمانی است که با استفاده از امواج صوتی متمرکز و شدید سلول های سرطانی را از بین می برد. در درمان سرطان پروستات از یک ابزار درون مقعدی جهت ایجاد امواج صوتی استفاده می شود.

پرتو درمانی با اشعه پروتون

پرتو درمانی با اشعه پروتون یکی دیگر از پرتو درمانی های خارجی و پر انرژی است که در آن تومور ها به وسیله اشعه های پروتونی هدف گرفته می شوند. پروتون ها ذرات اتمی کوچک با بار الکتریکی مثبت هستند. محققان در حال مطالعه اثرات این درمانی پرتویی بر سرطان پروستات هستند.

درمان فتودینامیک

درمان فتودینامیک روشی است که در آن با استفاده از یک دارو و نوع خاصی از لیزر سلول های سرطانی از بین می روند. ابتدا، دارویی به ورید بیمار تزریق شده که تنها در حضور لیزر فعال می گردد. این دارو در سلول های سرطانی بیشتر از سلول های طبیعی تجمع می یابد.

سپس لیزر به وسیله لوله های فایبر اپتیک به سلول های سرطانی رسیده و با فعال کردن دارو این سلول ها از بین می روند. درمان فتودینامیک سبب رسیدن آسیب اندکی به بافت سالم می شود. این روش اغلب برای درمان تومور هایی استفاده می شود که روی پوست، زیر پوست یا در لایه پوشاننده اندام های داخلی قرار دارند.

برخی درمان‌های متمم، در روند درمان سرطان پروستات مفید هستند، برای مثال:

✅ یوگا و دیگر حرکات درمانی

✅ موسیقی‌درمانی

✅ مدیتیشن، ریلکسیشن و ورزش‌های هوازی

✅ ماساژ

گوجه و سرطان پروستات

گوجه فرنگی و هندوانه منبع خوبی از لیکوپن هستند، لیکوپن یک آنتی اکسیدان طبیعی است که در گیاهان وجود دارد و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.

کلام آخر

هیچ درمانی برای سرطان پروستات بدخیم یا سطح 4 وجود ندارد. تمام تلاش گروه پزشکی در روند درمان، به‌ منظور کنترل بیماری است. نتیجه این درمان بستگی به‌سرعت رشد سرطان و پاسخ مثبت بدن به درمان دارد. فرد می‌تواند سال‌ها با سرطان پروستات به زندگی خود ادامه دهد.

دکتر حسین کرمی متخصص اورولوژی و پروستات در تهران

شما می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را مطرح نمایید.