عوارض جانبی نمونه برداری از پروستات به روش TRUS (کامل)

نمونه برداری از پروستات به روش TRUS (از راه مقعد) هدایت شده توسط سونوگرافی یک فرایند جراحی برای برداشتن مقداری از بافت مرکزی پروستات جهت تشخیص یا رد حضور سرطان در آن می باشد. در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

خطرات نمونه برداری از پروستات

این روش خطرات مخصوص به خود مانند ابتلا به عفونت ها، خونریزی، واکنش های حساسیتی و دیگر عوارض بالقوه را به همراه دارد.

ابتلا به عفونت

تقریبا 1.7 درصد از بیماران در ناحیه نمونه برداری مبتلا به عفونت می شوند. همچنین، این احتمال وجود دارد که ارگانیسم های بیماری زا از طریق وسیله نمونه برداری منتقل شوند.

روش های جلوگیری از عفونت در نمونه برداری از پروستات

جهت کاهش این خطر داروهای آنتی بیوتیک به صورت پروفیلاکسی (پیشگیرانه) به بیمار داده می شوند. خطر ابتلا به عفونت در نمونه برداری ترانس رکتال (2 درصد) یا همان نمونه برداری از پروستات به روش TRUS  بیشتر از ترانس پرینه (1 درصد) می باشد.

مردانی که به التهاب پروستات یا پروستاتیت مبتلا هستند نیز شانس بیشتری جهت ابتلا به عفونت دارند. علائم ابتلا به عفونت شامل تب، درد یا احساس سوزش در هنگام ادرار کردن می شوند. این علائم باید فورا به پزشک گزارش داده شوند.

عوارض عفونی شامل باکتریوری بدون علامت (وجود باکتری در ادرار که گذرا بوده و در 5 درصد افراد اتفاق می افتد)، عفونت مجاری ادراری (2 تا 3 درصد)، تب ناشی از عفونت ادراری و سپسیس می باشند.

سپسیس چیست؟

به عفونت خونی سپسیس می گویند.میزان عفونت جدی که ناشی از نمونه برداری پروستات بوده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد در حال افزایش است.

قبل از اینکه نمونه برداری پروستات انجام شود، بیماران در معرض خطر بالای ابتلا، می توانند به وسیله بررسی تاریخچه مصرف آنتی بیوتیک در 6 ماه گذشته شناسایی شوند.

به این افراد بر اساس نتایج کشت نمونه گیری مقعدی به وسیله سواب (گوش پاک کن) آنتی بیوتیک داده می شود. همچنین ممکن است آنتی بیوتیک هایی با طیف اثر وسیع برای آنها به صورت پیش فرض تجویز شود.

عوارض بیوپسی پروستات برای کارکنان بیمارستان

دیگر گروه در معرض خطر ابتلا به عفونت شامل کارکنان بیمارستان و خانواده آنها می باشند. زیرا ممکن است این افراد به میکروب های مقاوم به چندین دارو مبتلا شوند.

ممکن است به مسافران بین المللی در دیگر کشور ها آنتی بیوتیک های وسیع الطیف یا نامناسب داده شود که در این وضعیت به مقاومت دارویی و عدم کفایت آنتی بیوتیک های پروفیلاکسی رایج منجر می شود.

سابقه نمونه برداری از پروستات به طور ناگزیری با مصرف قبلی آنتی بیوتیک در ارتباط بوده و به همین صورت خطر ابتلا به میکروب های مقاوم را در نمونه برداری های بعدی افزایش می دهد. جدی ترین عارضه بالقوه عفونت، انتشار باکتری از درون مقعد به جریان خون و به تبع آن سپسیس می باشد.

حساسیت دارویی

با اینکه این وضعیت به ندرت اتفاق می افتد اما دارو های استفاده شده در حین نمونه برداری از پروستات به روش TRUS، مانند هر داروی دیگری می توانند سبب واکنش حساسیتی شوند. این واکنش ها در کمتر از 0.01 درصد از بیماران رخ می دهند. بیماران باید همواره پزشکان خود را از هرگونه سابقه حساسیتی که به دارو یا غذا دارند مطلع سازند.

درد در ناحیه پرینه

علاوه بر این موارد، ناحیه پرینه (بین بیضه و سوراخ مقعد) ممکن است تا یک هفته درد داشته باشد اما این درد چشمگیر نیست. این مورد، صرف نظر از تعداد سوراخ هایی که جهت نمونه برداری ایجاد می شود بیشتر در بیماران جوان تر رخ می دهد.

احساس گیجی بعد از بیوپسی پروستات

نمونه برداری از پروستات به روش TRUS مخصوصا هنگامی که بیمار خوراکی یا نوشیدنی مصرف نمی کند می تواند سبب احساس گیجی در او شود.

در صورتی که نمونه برداری از پروستات به روش TRUS تحت بیهوشی عمومی انجام شود، نتیجه آن احساس درد یا ضعف می باشد که می تواند به مدت یک یا دو روز به طول انجامد. بنابراین، بیماران باید با یک نفر هماهنگ کنند تا آنها را به خانه رسانده و در طول این مدت در کنار آنها بماند.

هماچوری و دفعات خونریزی

درمان چنین بیمارانی باید متناسب با موارد مقاومت به درمان در آن ناحیه، گزارش های حساسیت به ابتلا و کشت و سابقه پزشکی بیمار باشد.

مراقبت بعد از بیوپسی پروستات

در کمتر از نیمی از بیماران، هماچوری برای مدتی بیش از چند روز ادامه پیدا کرده و رنگ آن از بی رنگ به رنگ خون تغییر پیدا می کند. در بسیاری از موارد، این وضعیت گذرا بوده و نیازی به درمان ندارد.

نوشیدن مایعات فراوان

باید به بیماران توصیه شود مایعات فراوان نوشیده تا ادرار بیشتری دفع کنند و آن مقدار خون از بدن آنها خارج شود. هماچوری ارتباطی با داروهای ضد پلاکت و ضد التهاب های غیر استروئیدی ندارد. خونریزی شدید و مداومی که در هر بار ادرار کردن رخ می دهد باید توسط پزشک معاینه شود.

درمان خونریزی مقعدی بعد از بیوپسی پروستات

خونریزی مقعدی در 6 درصد بیمارانی که از آنها نمونه برداری از پروستات به روش TRUS شده است در دو تا سه روز اول پس از فرایند نمونه برداری از پروستات به روش TRUS رخ می دهد.

در اکثریت غالب موارد، این وضعیت ظرف حداکثر چند هفته برطرف می شود. خونریزی شدید، مخصوصا همراه با دفع لخته خون، می تواند نگران کننده بوده و باید به پزشک گزارش شود.

ممکن است تا 6 هفته پس از نمونه برداری از پروستات به روش TRUS هنگام انزال، خون در منی دیده شود. با این وجود، این وضعیت در برخی مردان می تواند مدت بیشتری طول بکشد.

این عارضه جانبی با اینکه می تواند با مقدار خاصی اضطراب و تاثیر بر روی فعالیت جنسی همراه باشد اما غالبا خود محدود شونده است یعنی خود به خود رفع می شود.

حبس شدن ادرار به وسیله لخته خون

حدود 2 تا 5 درصد بیماران بیان دارند که پس از نمونه برداری از پروستات به روش TRUS در دفع ادرار مشکل دارند. این وضعیت اغلب ناشی از بروز کبودی داخلی میزراه یا مثانه می باشد که به احتباس ادراری به وسیله لخته خون منجر شده است. این مورد سبب تورم و انسداد راه ادراری شده و در برخی بیماران می تواند سبب تکرر ادرار یا عدم تحمل آن شود.

احتباس ادراری به وسیله لخته خون بیشتر در افرادی رخ می دهد که قبل از نمونه برداری از پروستات به روش TRUS نیز دچار مشکلاتی بوده اند. از آنجایی که ممکن است برخی از این بیماران به کاتتر گذاری جهت جلوگیری از احتباس ادرار نیاز داشته باشند، این علامت باید به پزشک گزارش شود.

دکتر حسین کرمی متخصص اورولوژی و پروستات در تهران

شما می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را  مطرح نمایید.