علت درد بیضه ها چیست؟

بیضه‌ها مهم‌ترین و حساس‌ترین قسمت بدن مردان هستند و  بعضی از مردان ممکن است به دلایل مختلفی دچار درد بیضه شوند. به همین علت مراقبت از آن‌ها در طول زندگی بسیار حائز اهمیت است. هرگونه علامت از قبیل درد بیضه ، هشدار در مورد مسئله‌ای جدی‌تر است. 

علل درد بیضه

اهمیت بیضه‌ها در تولید اسپرم و همچنین تولیدمثل است. به همین دلیل چنانچه عاملی سبب آسیب به آن‌ها شود، ممکن است فرد دچار عقیمی و عدم باروری در ادامه زندگی خود شود. بنابراین به‌منظور پیشگیری از چنین مواردی، در این نوشتار به توضیح برخی از علل درد بیضه خواهیم پرداخت.

فتق به نفوذ بافت چربی در برخی قسمت‌هایی که چربی نباید وارد شود، گفته می‌شود. زمانی که این بافت چربی از مرز خود گذشت، درد احساس خواهد شد.

درد بیضه نیز ممکن است از علائم فتق ران باشد، که این درست در زمانی اتفاق می‌افتد که ران به کمر می‌رسد. این مشکل مربوط به بیضه نیست، اما به دلیل نفوذ درد به این قسمت، باعث احساس نارضایتی در فرد می‌شود. این مسئله جای نگرانی ندارد و با معاینه توسط پزشک به‌ سرعت بهبود میابد.

احساس درد در ناحیه بیضه همیشه به معنای سرطان بیضه نیست. سرطان مربوط به زمانی است که وجود توده در یکی از بیضه‌ها توسط پزشک قابل‌تشخیص باشد.

از هر 10 مرد، یک نفر از آن‌ها در زمان رشد تومور سرطانی، در زیر این ناحیه احساس درد می‌کنند. در صورت مشاهده ی کوچک‌ترین علائم باید به پزشک اورولوژیست مراجعه کرده تا علائم تشخیص داده شوند.

گاهی اوثات بعضی از افراد بعد از ارضا شدن ممکن است دردی در ناحیه بیضه احساس کنند.

یکی از علل دردبیضه ممکن است هیدروسل باشد. در این بیماری مایعاتی اطراف بیضه جمع می شوند که ممکن است دردآور باشد و بیمار را آزار دهد.

پیچ‌خوردگی‌ بیضه به‌طور طبیعی درنتیجه ی ناهنجاری طناب بیضه است. پیچ‌خوردگی طناب بیضه سبب مسدود شدن جریان خون و در نهایت مشکلات بیضه می‌شود.

از علائم این اختلال درد شدید است که در صورت عدم درمان و رسیدگی به‌موقع، ممکن است باعث از دست دادن بیضه‌ شود. درمان این اختلال به صورت عمل جراحی و با صاف کردن پیچ‌خوردگی طناب بیضه همراه است.

شاید باورتان نشود اما اوریون هم می تواند سبب درد بیضه شود. اوریون ویروسی واگیردار است که غدد بزاقی را درگیر میکند و ممکن است باعث عفونت درد بیضه شود.

گاهی اوقات ممکن است عفونت ادراری منجر به درد بیضه شود.

این عارضه می‌تواند خفیف و درعین‌حال جدی باشد. اپیدیدیمی موجب التهاب اپیدیدیم‌، زائده‌ طویل‌ و باریک پشت بیضه‌ می‌شود که وظیفه ی آن تعدیل و ذخیره اسپرم است. طول آن بیش از 6 متر است که به دلیل پیچ‌خوردگی، درون بیضه جای گرفته است.

اپیدیدیم در اثر عملکرد نوعی باکتری ممکن است دچار التهاب شود. چنانچه التهاب بسیار زیاد باشد، بیضه‌ها دچار ورم، قرمزی و درد می‌شوند. در این صورت باید برای درمان به‌سرعت به پزشک مراجعه نمود. اگر مصرف آنتی‌بیوتیک چندان تأثیری نداشته باشد، باید این عارضه از طریق عمل جراحی درمان شود.

واریکوسل به اتساع و پیچ‌خوردگی شبکه ی وریدی داخل کیسه ی بیضه گفته می‌شود، که علت آن نارسایی دریچه‌های وریدی بیضه است. در صورت عدم مراجعه به پزشک درد ناشی از آن به‌مراتب بیشتر و بیشتر می‌شود. در موارد بسیاری واریکوسل در بیضه چپ اتفاق می‌افتد. خوشبختانه این عارضه چندان شدید نبوده و توسط مصرف آنتی‌بیوتیک و یا عمل جراحی کوچک برطرف خواهد شد.

اسپرماتوسل به معنای به وجود آمدن کیست در مجرای اپیدیدیم بوده و اغلب در ابتدا آن اتفاق می‌افتد. این عارضه بی‌خطر است و مشکلات چندانی را به دنبال ندارد، اما در برخی مواقع ممکن است نتیجه ای معکوس داشته باشد.

اسپرماتوسل چنانچه بیش‌ازحد رشد کند، برای درمان آن مصرف آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود اما درصورتی‌که درد ناشی از آن غیرقابل‌تحمل باشد، مستعد عمل جراحی خواهد بود. احتمال ناباروری در اثر عمل جراحی بسیار زیاد است و ممکن است فرد دیگر قادر به باروری نباشد.

گاهی اوقات بیضه حساس می شود و با تحریک کوچکی بالا می ایستد در این صورت می تواند باعث درد شده و بیمار را اذیت کند.

اورچیتیس نام دیگر ورم بیضه است. ورم بیضه به دلیل اپیدیدیمی و فعالیت برخی باکتری‌ها ممکن است، اتفاق افتد. در صورت تشخیص به‌موقع قابل درمان است و در غیر این صورت عوارضی را به دنبال خواهد داشت.

درد بیضه همیشه به دلیل مشکلات بیضه نیست و گاهی مربوط به برخی مسائل دیگر است. سنگ کلیه یکی از این موارد است که منجر به درد بیضه می‌شود. هرچند ممکن است درد در ناحیه بیضه احساس شود، اما سنگ کلیه می‌تواند علت اصلی آن باشد. ازاین‌رو توصیه می‌شود در صورت مشاهده هرگونه علائم، برای تشخیص درست به پزشک مراجعه شود.

گاهی اوقات ممکن است غشا محافظ بیضه پاره شود که موجب خونریزی شدید در داخل کیسه ی بیضه می‌شود. درصورتی‌که این مشکل به‌موقع تشخیص و ظرف مدت کمتر از 72 ساعت درمان شود، بیضه‌ها دوباره قادر به باروری خواهند بود.

معمولا برای تشخیص دقیق علل درد بیضه مردان به متخصص اورولوژی باید مراجعه کنند و درد بیضه را درمان کنند.

درمان درد بیضه نسبت به علت اصلی درد، متفاوت است.همان طور که قبلا ذکر شد، برخی شرایط ایجاد کننده ى درد بیضه جزء فوریت هاى پزشکی است و نیاز به مداخله جراحی فوری دارد.

 مدیریت قطعی پیچ خوردگی بیضه نیاز به عمل جراحی توسط متخصص اورولوژی دارد.

درمان پیچ خوردگی بیضه با عمل جراحی

در حین عمل، پیچ خوردگى بیضه آسیب دیده اصلاح مى شود و در صورتى که این کار موفقیت آمیز باشد، بیضه به دیواره اسکروتوم (کیسه ى بیضه) ایمن مى شود؛ به این کار اورشیوپسی یا عمل جراحى تثبیت گفته مى شود.
بیضه اى که پیچ نخورده نیز ممکن است برای جلوگیری از پیچ خوردگی به دیواره ى بیضه ایمن شود، چرا که در برخى از مردان پیچ خوردگى بیضه براى هر دو طرف پیش مى آید.

درمان پیچ خوردگی بیضه بدون عمل جراحی

 بعضی اوقات، بیضه آسیب دیده بدون نیاز به عمل جراحی اضطراری توسط پزشک اصلاح مى شود.
با این حال، در نهایت بیمار باید تحت جراحى قرار گیرد تا به ترمیم قطعى برسد. در برخی از موارد، پیچ خوردگی بیضه ممکن است به صورت خود به خود برطرف شود؛ ولى متخصص مراقبت های بهداشتی باید شاخص بالایی را براى تشخیص پیچ خوردگى بیضه در نظر بگیرد و در نهایت بیمار را تحت جراحى ترمیمى قرار دهد.

 هرچه سریع تر پیچ خوردگى بیضه اصلاح شود و جریان خون احیا شود، احتمال نجات بیضه آسیب دیده بیشتر است. اگر در مدت ۶ ساعت از شروع علائم، بیضه مورد درمان قرار گیرد، میزان نجات بیضه به صد درصد نزدیک می شود، در حالی که بعد از ٢۴ ساعت میزان نجات بیضه بین صفر درصد تا ده درصد خواهد بود.

درمان بیماری اپیدیدیمیت ساده ممکن است به طور کلی به صورت سرپایی انجام شود و شامل اقدامات درمانی زیر است:

•  تجویز مصرف آنتی بیوتیک ها (که بسته به سن بیمار و سابقه جنسی بیمار ممکن است متفاوت باشد)
• داروهای ضد درد و داروهای ضد التهابى
•  استراحت
• پشتیبانى و بالا کشیدن اسکروتوم (کیسه بیضه)
• استفاده از بسته های یخ

به طور کلی، اپیدیدیمیت ساده اى که تحت درمان قرار گرفته باشد دچار هیچ عوارض جانبی نمى شود. با این حال، در برخی موارد از اپیدیدیمیت، مانند موارد مرتبط با علائم سیستمیک جدی یا در کسانی که عوارض گوناگونی دارند، ممکن است بستری شدن در بیمارستان لازم باشد.  در موارد جدی تر با متخصص اورولوژی مشورت می شود.

درمان پیچ خوردگی زائده بیضه یا اپیدیدیم به منظور تسکین علائم انجام می شود و شامل اقدامات زیر است:

• تجویز مصرف داروهای ضد عفونی کننده و ضد التهابى
• استراحت
• پشتیبانى و بالا کشیدن اسکروتوم (کیسه بیضه)
•  استفاده از بسته های یخ

بیشتر بیماران با انجام دادن این اقدامات درمانی در طی یک هفته بهبود می یابند، اگرچه از بین رفتن علائم ممکن است بیشتر طول بکشد. در موارد پیچیده تر معمولا انجام عمل جراحى توصیه مى شود.

درمان سنگ کلیه به طور کلی به محل قرارگیری سنگ کلیه، اندازه سنگ کلیه و هرگونه عارضه مرتبط با آن مانند عفونت بستگی دارد.
یک سنگ کلیه ساده معمولا با اقدامات زیر قابل درمان است:

•  مصرف مایعات کافی
•  مصرف داروهای ضد درد
•  مصرف داروهای ضد تهوع
•  در برخی از موارد، مصرف داروهایی مانند تامسولوسین (Flomax) که ممکن است دفع سنگ کلیه را تسهیل کند.

درمان سنگ کلیه با لیتوتریپسی

چندین روش مختلف برای معالجه سنگ های کلیوی که به طور خود به خود دفع نمى شوند وجود دارد.
این روش ها شامل لیتوتریپسی (استفاده از امواج شوک برای شکستن سنگ کلیه) و سایر روش های جراحی تهاجمی تر است. برخی از بیماران مبتلا به درد غیرقابل تحمل، استفراغ تحریک پذیر یا افرادی که علائم عفونت دارند نیاز به بستری در بیمارستان دارند.
در بیماران مبتلا به عفونت ادراری و انسداد سیستم دستگاه ادرارى تناسلی، مصرف آنتی بیوتیک ها و مداخله اورولوژیک اورژانس ضروری است.

آزمایش تومور بیضه به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد.
یک توده یا تومور در بیضه همیشه سرطانى در نظر گرفته مى شود، مگر این که خلاف آن ثابت شود. در صورت تشخیص سرطان بیضه، بیماران به انکولوژیست ارجاع داده می شوند که در مورد گزینه های مختلف درمانی موجود با بیمار صحبت خواهد کرد.

درمان و مدیریت ترومای بیضه بستگی به شدت آسیب دارد.  در صورتى که تروماى بیضه جدى نباشد، مى توان آن را به صورت سر پایى و با انجام اقدامات زیر کنترل کرد:

•  تجویز مصرف داروهای ضد عفونی کننده و ضد التهابى
•  استراحت
•  پشتیبانى و بالا کشیدن اسکروتوم (کیسه بیضه)
•  استفاده از بسته های یخ

با پارگی بیضه، جراحی فوری برای حفظ عملکرد و زنده ماندن بیضه ضروری است. سایر شرایطی که نیاز به مدیریت جراحی دارند شامل صدمات خاص در تروما با جمع شدن خون (هماتوسل)، ترومای نافذ و موارد خاص دررفتگی بیضه است.

درمان قطعی فتق اینگوینال نیاز به ترمیم جراحی دارد. گاهی اوقات درمان به انتخاب بیمار به صورت سرپایی انجام می شود، و گاهى اوقات براى درمان نیاز به مداخله اساسی ترى هست. گاهی اوقات ممکن است فتق اینگوینال به قدرى خطرزا باشد که فقط نیاز به عمل جراحى داشته باشد.

مداخله جراحی غیر مستقیم

مداخله جراحی غیرمستقیم در مواردى که فتق قابل تقلیل نیست (نمى شود آن را به داخل شکم عقب کشید) و در مواردی از اختناق (اختلال در خونرسانی روده)، ضروری است.

درمان ورم بیضه به ارگانیسم عفونی که عامل ایجاد التهاب بیضه است بستگی دارد.
ورم بیضه ى ویروسی و باکتریایی، هر دو با اقدامات زیر قابل درمان هستند:

•  تجویز مصرف داروهای ضد عفونی کننده و ضد التهابى
•  استراحت
•  پشتیبانى و بالا کشیدن اسکروتوم (کیسه بیضه)
•  استفاده از بسته های یخ

براى درمان ورم بیضه باکتریایی و اپیدیدیمو ارکیت نیاز به مصرف آنتی بیوتیک است. موارد ناشی از ویروس ها به آنتی بیوتیک احتیاج ندارد.

عوارض مرتبط با دلایل مختلف درد بیضه متفاوت است. برخی از افراد حتی پس از درمان علت اصلى درد بیضه، همچنان ممکن است از درد مزمن بیضه رنج ببرند.
دیگر عوارض احتمالی ممکن است شامل موارد ذکر شده در زیر باشد:

•  آسیب دائمی در بیضه
•  از دست دادن بیضه
•  ناباروری
• عفونت
•  ناهنجاری های زیبایی
•  عوارض اپیدیدیمیت
•  اپیدیدیمو ارکیت
•  تشکیل آبسه (مجموعه ای از چرک)
•  اختلال در باروری
• عفونت خون سیستمیک (سپسیس)

– هیچ عوارض قابل توجهی برای پیچ خوردگی زائده بیضه وجود ندارد

•  حبس بودن (فتقى که قادر به عقب کشیدن نیست)
•  اختناق (اختلال در خون رسانی روده)

•  آتروفی بیضه
• اختلال در باروری
•  تشکیل آبسه

•  آسیب دائمی به کلیه ها
• سپسیس ادرارى (عفونت خونی سیستمیک ناشی از ادرار آلوده)

عوارض تومور بیضه بسته به نوع تومور و میزان بیماری متفاوت است.

دکتر حسین کرمی متخصص اورولوژی و پروستات در تهران

شما می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را  مطرح نمایید.