مهم ترین دلایل کاهش جریان ادرار (کامل و دقیق)

کاهش جریان ادرار عمدتا به معنای مشکل در جریان ادرار می باشد. این وضعیت معمولا به دلیل بزرگ شدن پروستات در مردان مسن رخ می دهد. این افراد ممکن است مشکلاتی در شروع ادرار، چکه کردن ادرار و آرام یا ضعیف بودن جریان ادرار داشته باشند.

✔ علت کم شدن ادرار در مردان

وجود عفونت در مجاری ادرار یا پروستات می تواند به کاهش جریان ادرار در مردان منجر شود. مشکلات ادراری به تاخیر ادراری نیز شناخته می شوند. این وضعیت اختلالی است که می تواند هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار دهد.

در اغلب اوقات، افراد تا زمان شدت یافتن مشکل متوجه علائم آن نمی شوند. تاخیر در تشخیص اغلب به ناتوانی کامل در ادرار کردن  منجر می شود که به آن احتباس ادراری می گویند.

در این وضعیت، فرد مبتلا کاهش جریان ادرار، درد، ناراحتی در عضلات ناحیه تحتانی شکم و احساس سوزش را هنگام ادرار کردن تجربه می کنند. این شرایط می تواند به از دست رفتن فعالیت جنسی نیز منجر شود. با این وجود، مشکل جدی نیست و می تواند به آسانی تشخیص داده شده و درمان شود.

📌 دلایل ضعیف بودن جریان ادرار در مردان می تواند ناشی از موارد ذکر شده در پایین نیز باشد:

✅ عفونت مجاری ادراری (UTI)

این بیماری اغلب در اثر باکتری ایجاد می شود که بر سیستم دفاعی مجاری ادراری بدن غلبه می کند. این باکتری به مثانه، کلیه ها و مجاری ادراری موجود در بدن انتشار می یابد. مورد ذکر شده، یکی از شایع ترین عفونت هایی است که هر ساله مردان را به خود مبتلا می سازد.

علل عفونت مجاری ادراری

ابتلا به عفونت مجاری ادرار می تواند ناشی از مواردی مانند ارتباط جنسی، بهداشت نامناسب، عدم تخلیه کامل مثانه، بی اختیاری روده، انسداد جریان ادرار، سنگ های کلیوی، مصرف زیاد دارو های آنتی بیوتیک و عدم تحرک به مدت طولانی باشد. فرد مبتلا به این بیماری به طور مکرر احساس دفع ادرار شدید می کند. ادرار این فرد کف مانند و بد بو می باشد.

افراد مبتلا هنگام ادرار کردن احساس درد داشته و برخی ممکن است حالت تهوع و استفراغ نیز داشته باشند. در موارد شدید این بیماری درد شکمی و عضلانی نیز وجود دارد. پس از تشخیص ابتلای فرد به عفونت مجاری ادراری، پزشک برای او دارو های آنتی بیوتیک تجویز کرده و رعایت بهداشت مناسب، نوشیدن فراوان آب، ادرار کردن پس از رابطه جنسی و دیگر معیار های احتیاطی را به او توصیه می کند.

✅ دیابت نوع 2

افراد مبتلا به دیابت مشکلاتی از جمله عملکرد بیش از حد مثانه، نیاز شدید به دفع ادرار و احتباس ادراری را تجربه خواهند کرد. در اثر مشکلی زمینه ای ناشی از آسیب عصبی که این شرایط را برای بیمار فراهم می کند، مثانه توانایی احساس پر بودن خود را از دست می دهد.

با گذشت زمان، افراد دیابتی مبتلا به مشکلات مثانه در می یابند که یک درد مبهم و احساس نا معلوم جایگزین احساس شدید ادرار کردن شده است که با دفع ادرار از بین می رود. این شرایط، به کشیده شدن عضلات مثانه جهت جای گرفتن مقدار بیشتری ادرار منجر می شود. نهایتا، مثانه به طور کامل احساس پری و توانایی تخلیه خود را از دست خواهد داد که نتیجه آن پر شدن سریع مثانه می شود. به همین دلیل، فرد دیابتی مجبور به دفع ادرار به صورت مکرر می باشد.

این وضعیت، اغلب به عفونت مجاری ادرار یا بی اختیاری ادراری منجر می شود. درمان کاهش جریان ادرار در افراد دیابتی این است که بیمار دفع مکرر و کامل ادرار داشته باشد تا مثانه به حالت عادی خود بازگردد.

✅ ریفلاکس ادراری

این مورد وضعیتی است که در آن ادرار از مثانه به درون کلیه ها بازگشت می کند. در این شرایط، عضلات مثانه و میزراه ضعیف شده و توانایی جلوگیری از بازگشت ادرار را ندارند. چنین وضعیتی سبب می شود که باکتری موجود در ادرار به کلیه ها رسیده و سبب آسیب به آنها شود. این وضعیت می تواند ارثی بوده و یا در اثر یک عفونت در مجاری ادرار به وجود آید.

چنین شرایطی می تواند علت کاهش جریان ادرار شود و هنگام ابتلا به آن فرد باید جهت بررسی عفونت مجاری ادراری آزمایش کشت ادرار و جهت بررسی هر گونه مشکل در کلیه ها آزمایش سونوگرافی انجام دهد.

این مشکل می تواند با مصرف دارو های آنتی بیوتیک و انجام آزمایشات متداول جهت اطمینان از نبود هر گونه مشکل جدی درمان شود. در موارد شدید، ممکن است جهت درمان ریفلاکس ادراری به جراحی نیاز باشد.

✅ بیماری کلیه پلی کیستیک

این بیماری، یک بیماری ارثی بوده که در آن کیست هایی در درون کلیه به وجود می آیند. این کیست ها، کیسه هایی حاوی مایع هستند که اندازه کلیه ها را افزایش می دهند. این بیماری اغلب به وجود خون در ادرار، عفونت های مجاری ادراری و کاهش جریان ادرار منجر می شود.

در موارد شدید، تنها راه درمان پیوند کلیه می باشد. روش های دیگری نیز همچون دیالیز، مصرف دارو های آنتی بیوتیک و مصرف دارو های ضد فشار خون برای درمان این شرایط وجود دارند.

✅ هیدرونفروزیس یا ورم کلیه

در این شرایط، کلیه ها در اثر عدم تخلیه کامل ادرار متورم می شوند. این وضعیت معمولا در اثر یک مشکل زمینه ای اولیه به وجود می آید. گرفتگی یا انسداد در مجاری ادرار به ورم کلیوی منجر می شود.

در اثر ایجاد انسداد، تجمع ادرار سبب ایجاد فشار و تورم در کلیه می شود. انسداد همچنین به کاهش جریان ادرار نیز منجر می شود. در اثر عدم دفع کامل ادرار ابتلا به عفونت مجاری ادراری، از دست دادن احساس پری در عضلات مجاری ادرار و درد هنگام دفع ادرار رخ می دهند.

انسداد به وجود آمده می تواند ناشی از سنگ های کلیوی یا لخته هایی خونی باشد که به طور ناگهانی در کلیه ها تشکیل می شوند. پزشک باید علت ابتلا به هیدرونفروزیس را دریابد. این علت می تواند انسداد میزراه باشد. جهت رفع این مشکل، یک استنت (بالون) میزراهی به درون مثانه با هدف رفع انسداد وارد می شود. انسداد موجود می تواند به وسیله جراحی نیز رفع شود.

✅ سرطان مثانه

سرطان مثانه معمولا به دلیل وجود خون در ادرار یا درد و ناراحتی شدید در هنگام دفع ادرار فورا تشخیص داده می شود. سرطان پیشرفته مثانه سبب عدم تخلیه کامل ادرار، درد عضلانی و استخوانی، کاهش جریان ادرار، خستگی و از دست دادن اشتها می شود. این علائم می توانند توسط دیگر وضعیت های زمینه ای نیز ایجاد شوند.

فرد مبتلا باید جهت شناسایی علت اصلی چنین مشکلاتی یک آزمایش پزشکی انجام دهد. در حالی که هیچ راهی جهت پیشگیری از سرطان وجود ندارد، فرد مبتلا می تواند جهت رهایی از درد و ناراحتی درمان هایی را بکار گیرد.

تیم مراقبت سرطان ممکن است مواردی مانند جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی یا ایمونوتراپی را به فرد پیشنهاد دهند. گاهی اوقات، جهت رهایی فرد از درد پیشنهاد می شود تا تمامی مثانه برداشته شود. از دیگر علت های کاهش جریان ادرار می توان به سنگ های کلیوی و سندرم مثانه بیش فعال اشاره کرد.

✔ کم شدن ادرار در زنان نشانه چیست؟

هنگامی که زنی به جریان آهسته ادرار، تاخیر در دفع ادرار، تلاش جهت تخلیه کامل ادرار یا کاهش جریان ادرار ابتلا می یابد گفته می شود که او از اختلالات ادراری رنج می برد.

علل کم شدن ادرار در زنان

📌 دلایل کاهش جریان ادرار در زنان می تواند ناشی از موارد ذکر شده در پایین نیز باشد:

• عفونت مجاری ادرار
• التهاب شدید در نواحی تناسلی
• مصرف دارو های ضد افسردگی مانند اوکسی بوتین، دتروسیتول و دارو های مشخص دیگر
• نفروپاتی (آسیب اعصاب) دیابتی یا آسیب طناب نخاعی
• افسردگی یا اضطراب
• زایمان سخت
• افتادگی اعضای درون لگنی یا تنگی میزراه
• عدم انبساط و استراحت عضلات اسفنکتر پس از دفع ادرار

آزمایش های لازم برای تشخیص علل کم شدن ادرار

پزشک بر اساس نتایج آزمایش های مختلف علت ضعف جریان ادرار را تشخیص می دهد.

 این آزمایش ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

 آزمایش اوروفلومتری

در این آزمایش جهت تشخیص کاهش جریان ادرار میزان ادرار در حین دفع آن اندازه گیری می شود.

آزمایش سیستومتری

در این آزمایش فشار مثانه جهت بررسی انقباض یا عدم انقباض مثانه در هنگام دفع اندازه گیری خواهد شد.

 الکترومیوگرافی

در این آزمایش عضلات اسفنکتر در هنگام ادرار بررسی خواهند شد.

 رادیولوژی

در این آزمایش جهت بررسی تومور ها و اندازه غیر عادی و بیش از حد کلیه ها از تصویر برداری های فراصوت و اشعه ایکس استفاده می شود.

 آزمایش حجم ادرار باقی مانده

در این آزمایش پس از دفع ادرار لوله ای به درون مثانه فرستاده می شود تا مقدار باقی مانده ادرار را بررسی کرده و تشخیص داده شود که ادرار به صورت کامل یا ناقص تخلیه شده است.

پیشگیری و تشخیص زود هنگام بهترین روش درمانی برای این وضعیت است. ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که برای خود سوند ادراری نصب کند. البته این سوند باید هنگام وارد کردن کاملا تمیز باشد. این کار به زنان کمک می کند تا مثانه خود را به طور موثری تخلیه کنند. در شرایط حاد، پزشک ممکن است جهت عریض تر کردن مجرای میزراه روش جراحی را پیشنهاد دهد.

✔ علل کاهش جریان ادرار در صبح

در اکثر موارد، مشکل در دفع ادرار، افراد مسن تر را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت عمدتا ناشی از بزرگ شدن خوش خیم پروستات می باشد.

سرطان پروستات در مردان

پروستات در مردان دقیقا در زیر مثانه قرار داشته و وظیفه ساختن مایعی را بر عهده دارد که در هنگام انزال اسپرم ها را به بیرون حمل می کند.

همزمان با افزایش سن و در دوران سالمندی، اندازه این غده افزایش یافته و مجرای میزراه را تنگ می کند که در این وضعیت کاهش جریان ادرار رخ می دهد.

افراد مبتلا به این وضعیت نه تنها از کاهش جریان ادرار در صبح رنج می برند بلکه ادراری دردناک دارند که تا مدتی بعد از دفع نیز چکه می کند. گاهی اوقات، غده پروستات متورم می شود که این تورم به ایجاد مشکلات ادراری منجر می شود. میزراه در اثر تورم و التهاب پروستات تنگ شده و سبب ایجاد مشکلات ادراری می شود.

باکتری اشریشیا کلای در زنان

این مشکلات در زنان نیز رخ می دهد. یک باکتری به نام اشریشیا کلای به وجود آورنده عفونت های مجاری ادراری در زنان و مردان می باشد. این افراد حتی در هنگامی که مثانه شان خالی از ادرار است احساس متداول و شدید دفع ادرار دارند.

تحریک شدن مثانه، ادرار همراه با درد، کاهش جریان ادرار و بی اختیاری ادرار همگی ناشی از عفونت مجاری ادرار در زنان و مردان و یا بزرگی پروستات در مردان می باشند.

مصرف برخی داروها

گاهی اوقات، مصرف برخی دارو ها نیز به کاهش جریان ادرار در صبح منجر می شوند. برخی دارو ها مانند دارو های سرما خوردگی، ضد افسردگی های سه حلقه ای، دارو های ضد گرفتگی بینی و برخی دارو های آنتی کولینرژیک می توانند به مشکلات ادراری و مشکل در دفع ادرار هنگام صبح منجر شوند.

برای درمان کاهش جریان ادرار چه کنیم؟

فرد مبتلا نباید این مشکل را سرسری گرفته و باید فورا به پزشک مراجعه کند. از آنجایی که این وضعیت می تواند به مشکلات جدی تری ختم شود باید فورا درمان شود. مصرف آنتی بیوتیک های مناسب جهت درمان عفونت ها مورد نیاز می باشد.

مردان مبتلا نیز نیازمند مصرف دارو هایی برای غده پروستات خود هستند. بیمار جهت اطمینان از عدم ریشه داشتن ابتلا به عفونت ادراری در مصرف دارو ها باید تمامی دارو های مصرفی خود را با جزئیات برای پزشک شرح دهد.

نوشیدن آب فراوان

در صورتی که اولیگوری (کاهش حجم ادرار) توسط یک وضعیت پزشکی جدی ایجاد نشده باشد، آسان ترین راه افزایش بیرون روی ادراری مصرف مقدار بیشتری آب می باشد.

کاهش مصرف نمک

دیگر درمان های خانگی که می توانند بیرون روی ادراری را افزایش دهند شامل کاهش مصرف نمک (نمک سبب احتباس آب می شود)، کاهش مصرف پتاسیم و مصرف مقادیر کمتر پروتئین می باشند.

مصرف پروتئین

مصرف مقادیر زیاد پروتئین می تواند به کلیه ها آسیب برساند. در صورتی که کاهش حجم ادرار ناشی از یک شرایط جدی تر باشد، فرد باید جهت دریافت یک برنامه درمانی مناسب به پزشک مراجعه کند.

دکتر حسین کرمی متخصص اورولوژی و پروستات در تهران

شما می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را  مطرح نمایید.